Nie daj się inflacji – zrób sobie nabiał

2024-01-02

Nabiał to dla wielu z nas podstawowy składnik codziennej diety. Zgodnie z zasadami zdrowego żywienia powinniśmy codziennie sięgać przede wszystkim po jogurt, kefir lub inny fermentowany mleczny produkt. Żółty ser zawiera mnóstwo wapnia (choć w tym zakresie nie ustępują mu niektóre roślinne produkty), a jogurt skyr, serwatka czy biały chudy ser mają dużo białka. Po różne formy nabiału sięgamy zazwyczaj nawet kilka razy dziennie, warto więc rozważyć jego domowy wyrób i mieć wpływ na to, co trafia na nasze talerze.

Najlepszy jogurt naturalny

Najprostszy nabiał, jaki możesz wykonać w domu, to jogurty z żywymi kulturami bakterii. Potrzebujesz do tego jedynie odpowiednich kultur starterowych, dobrej jakości mleka (krowiego, koziego lub roślinnego) oraz słoików. Wykorzystując w procesie produkcji jogurtownicę, zapewnisz powtarzalne warunki dla wzrostu bakterii jogurtowych, co jest szczególnie ważne zwłaszcza przy wykonywaniu trudniejszych jogurtów wegańskich.

Warto także poszukać swojego ulubionego smaku i formy domowego jogurtu. Gdy jogurt jest już gotowy, spróbuj dodać do niego np. nieco oleju lnianego, sok z aceroli lub inny funkcjonalny sok, np. z rokitnika, owoców noni (morwy indyjskiej) albo granatów, zmiksowane truskawki lub inne owoce, nieco miodu oraz serwatki (do kontroli gęstości napoju). W ten sposób możesz zaproponować domownikom zdrowy, słodki pitny jogurt, atrakcyjny zwłaszcza dla dzieci, który nie tylko będzie tańszy niż sklepowe produkty tego typu, ale także będzie zawierał o wiele mniej niezdrowego białego cukru.

Domowy wyrób serów

Domowa produkcja serów nie wymaga wielkich nakładów finansowych. Podstawowe produkty niezbędne do rozpoczęcia przygody z serowarstwem - oczywiście nie licząc mleka - to:

chlorek wapnia (jeśli wykorzystujesz mleko sklepowe) oraz podpuszczka do sera (są niezbędne do tworzenia serowych skrzepów w mleku),
termometr do pomiaru temperatury mleka,
nóż serowarski do krojenia skrzepu,
akcesoria serowarskie, takie jak foremki z tworzywa sztucznego oraz sitko o drobnych oczkach do formowania serów.

Jeśli chcesz spróbować swoich sił w produkcji serów żółtych, dojrzewających, dodatkowo będziesz potrzebować odpowiednich bakterii, prasy oraz chust serowarskich, aby dojrzewający ser mógł stopniowo twardnieć i nabierać "charakteru".

Aby mieć pewność, że składniki do wykonania ulubionego sera zostaną idealnie dobrane, warto skorzystać z kalkulatora serowarskiego.

Sery ekologiczne, które w sklepach są o wiele droższe od tych nieposiadających etykiety „bio”, także możesz z powodzeniem przygotować w domu, co naprawdę nie jest trudne. Wystarczy, że kupisz mleko pochodzące z ekologicznej hodowli, a do masy serowej dodasz ulubione nasiona (także mielone), np. lnu, konopi siewnych czy maku. W ten sposób wyprodukujesz ser z jeszcze wyższą zawartością białka i zdrowych tłuszczów.

Jeśli nie możesz spożywać mleka krowiego, do wyrobu serów wykorzystaj mleko kozie lub roślinne. Sklepowy kozi nabiał kosztuje o wiele więcej niż produkty z mleka krowiego, ale jest o wiele mniej alergizujący. Równie drogie są jogurty wegańskie, dlatego tym bardziej warto produkować je w domu. Jest to dla wegan znakomity sposób na generowanie codziennych oszczędności.

Co to jest serwatka?

Jednym z podstawowych produktów ubocznych, który pojawia się podczas produkcji nabiału, jest serwatka. Jej głównym składnikiem jest woda, ponadto zawarte są w niej białko, witaminy z grupy B, tłuszcze oraz laktoza. Niestety, w dużych ilościach staje się ona niebezpieczna dla środowiska, ponieważ kiedy jest obecna w ściekach i w wodzie, to w wyniku zachodzących procesów biochemicznych zużywa niemalże cały tlen, co może zmieniać skład gleby, zaburzać oczyszczanie i ekosystemy wodne. Dlatego też serwatkę warto wykorzystywać w jak największej ilości w domowej kuchni, do pielęgnacji urody, a okazjonalnie i w małych dawkach nawet w ogrodzie (m.in. pomaga zwalczać szkodniki roślin). Wiele ciekawych sposobów na wykorzystanie serwatki znajdziesz w tym artykule.

Co zrobić z serwatki?

Jeśli już wykonujesz domowy ser, to zapewne zastanawiasz się, jak najlepiej wykorzystać serwatkę. Białko serwatki jest niezwykle korzystne w diecie, ponieważ jest dobrze przyswajalne i łatwostrawne (o ile ktoś nie ma nietolerancji laktozy lub alergii na białka mleka krowiego). Wpływa korzystnie na pracę jelit. Serwatka wykorzystana w kuchni pozwoli Ci na podniesienie wartości odżywczych przygotowywanych placków, naleśników i koktajli. Niezwykle smaczny jest żurek na serwatce, a także zupa z serwatki - serwatczanka. Warto także wypróbować przepisy na piernik i inne ciasta z serwatką. Serwatkę można także spożywać bez dodatków, zwłaszcza w upalne dni będzie świetnie gasić pragnienie. Doskonale sprawdzi się także przy robieniu domowego pieczywa.

Podsumowanie

Choć domowy wyrób nabiału wydaje się skomplikowany, wymaga jedynie przygotowania niewielkiego zaplecza technicznego. Liczne sprawdzone przepisy są dostępne w Przepiśniku. Własnoręcznie przygotowywane sery i jogurty to nie tylko oszczędność pieniędzy i lepsza jakość spożywanego nabiału, ale także wyraz dbałości o ekologię, ponieważ zdecydowanie zmniejsza to zużycie plastiku. Dlatego też warto spróbować swoich sił i przetwarzać mleko krowie, kozie czy roślinne na ulubione produkty, smaczne i zdrowe.